Na liście światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO znajduje się ponad 1050 obiektów o wyjątkowej wartości naturalnej i historycznej.
Odkryj zabytki UNESCO na Dolnym Śląsku
To presiżowe wyróżnienie orzymało w Polsce 15 miejsc, z czego 3 znajdują się na Dolnym Śląsku. To naprawdę wyjątkowe obiekty, godne zobaczenia i podziwiania, prawdziwe turystycze perły. Warto wiedzieć, dlaczego UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) - organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wychowania, Nauki i Kultury, postanowiło stworzyć listę najcenniejszych obiektów kulturowych i historycznych.
Orgnizacja powstała 16 listopada 1945 roku. Po wojnie potrzeba było elementów, które połączą narody i kultury, bo „wojna tworzy się w umysłach ludzi i tam powinn być zwalczana”, za istotne uznano działania służące rozwojowi międzynarodwoej współpracy naukowej, oświatowej i kulturalnej. W 1972 roku UNESCO przyjęło konwencję w sprawie ochrony światwego dziedzictwa naturalnego i kulturalnego, ratyfikowała ją również Polska. Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego mają być szczególnie chronione przez zniszczeniem, aby przetwały dla kolejnych pokoleń.
Wrocław, Jawor, Świdnica
Obiekty wpisane na tę wyjątkową listę stanowią niewatpliwą atrakcję turystyczną Dolnego Śląska. Zachwycające, zaskakujące przyciągają miłośników niezwykłych miejsc i poszukiwaczy architektonicznych skarbów. To atuty, które mają te 3 dolnośląskie zabytki. W 2001 roku na światowej liście UNESCO umieszczono Kościół Pokoju w Świdnicy oraz Kościół Pokoju w Jaworze. W 2006 roku - Halę Stulecia we Wrocławiu. Dwie ewangelickie świątynie i modernistycze dzieło wybitnego architekta Maksa Berga z pewnością zasługują na uwagę i są ciekawą propozycją na weekend czy wakacyjną wycieczkę.
Kościół Pokoju w Świdnicy
Uzasadniając wpis kościołów w Świdicy i Jaworze, kapituła UNESCO podkreśliła ich walory architektoniczne i konstrukcyjne, ale również duchowe i kulturowe aspekty powstania obu świątyń i ich znaczenie dla kulturowego dziedzictwa. Stawianie Kościołów Pokoju na ówczesnych obszarach monarchii Habsburgów wymagało od budownicznych pionierskich i nietypowych rozwiązań konstrukcyjnych oraz architektonicznych. Postawione z drewna okazały się wyjątkowo trwałe, co początkowo budziło sceptycyzm. Kościoły w Jaworze i Świdnicy to największe w Europie obiekty sakralne zbudowane w konstrukcji szleletow-reglowej. To świątynie protestanckie, wzniesiono je w XVII wieku po zakończeniu wojny trzydziestoletniej. W tym trudnym dla Europy czasie pokazano, że zaangazowanie i siła duchowa, jakże wtedy potrzebne, przynoszą zaskakujące świadectwa. Kościoły Pokoju powstały z myślą o upamiętnieniu zakończenia wyniszczającej wojny i konfliktów religijnych.
Kościół Pokoju w Świdnicy to największa europejska światynia o wystroju w stylu barokowym. Wybudowany na mocy Traktatu Westfalskiego z 1848 roku i kończącego wojnę trzydziestoletnią. Należy do kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Pieniądze na budowę kościoła pochodziły ze zbiórek wśród europejskich protestantów, w budowie brała licznie udział ludność ewangelicka. Autorem projektu był wrocławski mistrz budowlany Albrecht von Saebisch, nad budową czuwał świdnicki cieśla Andreas Kaemper.
Warto zobaczyć ten wspaniały zabytek, zbudowany metodą szachulcową, którego budowla oparta jest na drewnianym szkielecie, a powstała na planie krzyża. Kościół zadziwia imponującą wielkością, ma parter i cztery piętra empor, może pomieścić 7 tysięcy osób. Jego wielokośc to 1090 m kw. Pieknie zdobiony, jak przystało na barok. Bogate i wspaniałe malowidła, wielki ołtarz gówny autorstwa Gottfrieda Augusta Hoffmana, okazała ambona, przyciągają uwagę każdego turysty. Warto przyjrzeć się także malowidłom na ścianach, zabytkowym organom i detalom architektonicznym tej wspaniałej budowli.
W pobliżu koscioła, w dawnym domu dzwonnika otarto Centrum Partnerstwa i Promocji UNESCO. Warto zwiedzić ten zabytek, informacje – na stronie internetowej zabytku.
Jawor też ma Kościół Pokoju
To drugi z kościołów dla braci protestantów, który powstał po wojnie trzydziestoletniej i przetrwał. Był jeszcze trzeci - w Głogowie, ale spłonął w XVIII wieku. Kościół Pokoju w Jaworze mógl być wybudowany pod pewnymi warunkami i tak też zrobiono. Do budowy posłużyły jedynie drewno, glina, słoma i piasek, kościoły miały powstać poza granicami miasta, nie mogły mieć wież, dzwonów, ani tradycyjnego ksztatu świątyń (dziś także to stanowi o ich unikatowości na tle innych obiektów sakralnych). Musiały powstać szybko- w ciągu roku i być wzniesione na koszt protestantów. Tak też się stało. Warunki były twarde, ale ewangelicy spełnili je, bo ich wiara była silniejsza niż polityczne warunki.
Podobnie jak w świątyni świdnickiej, są elementy wystoju kościoła, wyróżniające się swoją urodą. Ambona – wykonał ją rzeźbiarz legnicki Matthaus Knotte. Kielich ambony wspiera się na rzeźbie anioła, który ponoć jest „naturalnej wielkości”. Kto chce zatem zobaczyć jak duże są anioły, powinien zawitać do Jawora. Chcielnica to przykład barkowego wystroju, podobnie jak organy i wspaniały, okazały ołtarz główny. W kościele jest także kalica chrztów, dziś pełniąca funkcję zachrystii.
Kościół można zwiedzać, informacje o tym kiedy i w jaki sposób dostępne są na stronie internetowej www.kosiolpokojujawor.pl.
Hala Stulecia we Wrocławiu
Trzecim dolnośląskim obietem wpisanym na listę UNESCO, posiadającym wartości i walory unikatowe w skali całego świata, jest wrocławska Hala Stulecia, w poprzednim ustroju politycznym zwana Halą Ludową. Już sam projekt Maksa Berga, jak i wykątkowe rozwiązania technologiczne, inżynierskie i rzemieślnicze, sprawiły, że powstał obiekt wyjątkowy, modernistyczna perła, rzecz niezwykła i godna podziwu. Zastosowano rozwiązania na owe czasy nowatorskie, które później przejmowało wielu konstruktorów i architektów. Wszysy odwiedzający Wrocław powinni koniecznie wybrać się na ul. Wystawową, aby obejrzeć ten architektoniczny rarytas.
Hala powstała z okazji planowanej wystawy, na wzór już isniejących. Potrzebny był wieli obiekt, który pomiesiłby tysiące wystawców, sprzedających i gości. Przestrzeń targowo-ekspozycyjno-rekreacyjna był tym o czym myśleli włodarze Breslau. Aby pokazać potęgę, obiekt musiał być duży i zdumiewający, jak postała w 1889 roku w Paryży Wieża Eiffla. Architekt Max Berg był jedym z wielu, którzy stanęli do konkursu architektonicznego na nowy obiekt, ulokowany w pobliżu ogrodu zoologicznego. Projekt wygral konkurs, uznano go za wyjątkowy, nowarotski, a nawt wizjonerski. Nic dziwnego, skoro do budowy zastosowano nieznany dotąd materiał - żelbet. Historia głosi, że architekci na całym świecie przecierali oczy ze zdumienia, także ze względu na konstrukcję budowli. - Hala jest tetrakonchosem, czyli czteroliściem – symbolicznie kształt ten oddaje nasza identyfikacja wizualna – czytamy na oficjalnej stronie Hali Stulecia we Wrocławiu. - Plan tak skomplikowanej budowli centralnej ma co najmniej dwie krzyżujące się osie symetrii, a przestrzeń środkowa dominuje wysokością nad pomieszczeniami bocznymi, wydzielonymi wewnątrz budynku ścianami lub systemem podpór. Słowem - konstrukcja Hali Stulecia składa się z dwóch autonomicznych elementów. Podstawy w postaci wygiętych w walec łuków i żeber oraz spoczywającej swobodnie jak melonik na głowie przedwojennego eleganta kopuły – promieniście schodzących się żelbetowych żeber, opartych o dolne i górne pierścienie. Tarasowy układ zadaszenia umożliwił zamontowanie rzędów okien, urzekająco doświetlających wnętrze Hali. Celowo surowe, odsłonięte betonowe powierzchnie odzwierciedlały szczerość i funkcjonalność konstrukcji, która zwiastowała początki ruchu nowoczesnego w architekturze (modernizmu).
W czerwcu 1911 roku projekt dostał pozwolenie na budowę. W ciągu niewielu ponad 13 miesięcy powstał imponujący obiekt o wielkości 14 tys. m kw., wysokości 42 m. Hala była projektem wyprzedzającym technologicznie swoje czasy.
Jej historia jest historią Europy i Polski. Odbywało się w niej wiele znaczących imprez. Wystawa Stulecia w 1913 roku w Breslau, Światowy Kongres Intelektualistów czy Wystawa Ziem Odzyskanych w powojennym Wrocławiu w 1948 roku.
Hala ma też dodatkowe atrakcje, które przyciągają wrocławian i turystów. Są to: Fontanna Multimedialna, pergola, ogród letni, Ogród Japoński, Pawilon Czterech Kopuł. Hala Stulecia znajduje się na Wielkiej Wyspie, pomiędzy kanałami Odry, przy ul. Jest dobrze skomunikowana z centrum Wrocławia, od Rynku dzieli ją 3,5 km, a od dworca PKP i PKS 3,7 km. W najbliższej okolicy znajdują się przystanki komunikacji miejskiej, parking, galeria handlowa, ogród zoologiczny, Ogród Japoński oraz Park Szczytnicki.
MAPA ATRAKCJI DOLNEGO ŚLĄSKA
PRZECZYTAJ WIĘCEJ:
DOLNY ŚLĄSK - CO WARTO ZOBACZYĆ?
KARKONOSZE - 27 ATRAKCJI WARTYCH ZOBACZENIA
